ETHERNET NEDİR?
10 Eylül 2024
1. Fiber Optik Nedir?
Fiber optik, ışık sinyallerini iletmek için kullanılan bir teknolojidir. Genellikle ince cam veya plastik liflerden yapılmış olan fiber optik kablolar, verileri ışık hızında ve yüksek kapasiteyle taşımak için kullanılır. Bu teknoloji, özellikle internet bağlantıları, telefon hatları, televizyon yayını ve veri iletimi gibi alanlarda çok önemli bir rol oynamaktadır. Fiber optik kablolar, elektriksel iletimden farklı olarak, optik sinyaller kullanır, bu da daha hızlı, daha verimli ve daha güvenli iletişim sağlar.
1.1. Fiber Optik Kablo Nedir?
Fiber optik kablo, içindeki ince cam veya plastik fiberler sayesinde ışık sinyallerini taşıyan kablolardır. Bu kablolar genellikle ışığın iç yüzeylerinden yansımasıyla sinyalleri iletir. Fiber optik kablolar, elektriksel sinyallerin kullanılmadığı, veri iletiminin ışıkla yapıldığı bir iletim sistemine dayanır. Diğer kablolardan farklı olarak, fiber optik kablolar, daha yüksek hızda veri iletimi sağlar, elektromanyetik parazitten etkilenmez ve uzun mesafelere veri taşımak için idealdir.
1.2. Fiber Optik Kablolar Nerede Kullanılır?
Fiber optik kablolar, çok çeşitli alanlarda kullanılır. En yaygın kullanıldığı yerler arasında:
İnternet Bağlantıları: Fiber optik internet bağlantıları, yüksek hızda veri iletimi sağlar.
Telefon Hatları: Fiber optik kablolar, telefon hatlarında daha kaliteli ses iletimi sağlar.
Kamera ve Güvenlik Sistemleri: Yüksek çözünürlüklü video sinyalleri fiber optik ile taşınabilir.
Kablolu Televizyon: Fiber optik kablolar, televizyon sinyallerini iletmek için de kullanılır.
Askeri ve Uzay Sistemleri: Uzun mesafelerde güvenli veri iletimi için kullanılır.
Şimdi ikinci başlıkla devam edelim:
2. Fiber Optik Kablo Tasarımı
Fiber optik kablo tasarımı, sinyalin en verimli şekilde iletilmesi için çok dikkatli yapılır. Kabloların iç yapısı, sinyal kaybını minimize etmek ve iletim hızını artırmak amacıyla belirli ölçütlere göre tasarlanır. Fiber optik kabloların tasarımı, iletim mesafesi, kablonun dayanıklılığı, dış ortam koşullarına dayanıklılığı ve maliyet gibi faktörlere bağlı olarak şekillenir.
2.1. Fiber Optik Kablonun Tasarımı Nasıldır?
Fiber optik kablonun tasarımı, genellikle üç ana bölümden oluşur:
Çekirdek (Core): Sinyalin ışık yoluyla iletildiği ana kısımdır. Çekirdek, cam veya plastikten yapılır ve çapı, kullanılan fiber türüne göre değişir.
Kılıf (Cladding): Çekirdeği çevreleyen katman olup, ışığın çekirdekten dışarı çıkmasını engeller ve yansımasını sağlar. Kılıf, çekirdekten daha düşük kırılma indisine sahiptir.
Koruyucu Kaplama (Jacket): Kablonun dış kısmını koruyan plastik veya kauçuk bir kaplamadır. Bu kaplama, kablonun mekanik hasarlara karşı korunmasını sağlar.
2.2. Elyaf ve Çekirdek Boyutları Nedir?
Fiber optik kabloların elyaf ve çekirdek boyutları, sinyal iletimi ve performans üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Genellikle iki ana tip bulunur:
Multimode Fiber: Çekirdek çapı genellikle 50 mikrometre veya 62.5 mikrometre olan bu fiber, birden fazla ışık modunu taşır ve kısa mesafelerde kullanılır.
Singlemode Fiber: Çekirdek çapı çok daha küçüktür, genellikle 8–10 mikrometre. Bu tip fiber, tek bir ışık modunu taşır ve uzun mesafelerde yüksek hızda veri iletimi sağlar.
2.3. Fiber Optik Çekirdek Tipleri
2.3.1. Multimod(Çok Modlu) Fiber
Multimode fiber, birçok ışık modunun aynı anda geçmesine izin verir. Genellikle kısa mesafelerde, düşük maliyetli uygulamalarda kullanılır. Ancak, daha fazla mod taşıdığı için uzun mesafelerde sinyal kaybı ve distorsiyon yaşanabilir.
2.3.1.1. Basamak İndisli Çok Modlu Fiber Nedir?
Basamak indisli çok modlu fiber, çekirdek ve kılıf arasındaki kırılma indis farkının sabit olduğu bir fiber tipidir. Bu tip fiberde, ışık farklı yollar izleyerek ilerler, ancak genellikle mesafe arttıkça sinyalin kalitesi düşer.
2.3.1.2. Derece İndisli Çok Modlu Fiber Nedir?
Derece indisli çok modlu fiberde, çekirdeğin kırılma indisi merkezden dışa doğru azalır. Bu yapı, ışığın daha düzgün bir şekilde yayılmasını sağlar ve daha az sinyal kaybı yaşanır.
2.3.1.3. Çok Modlu Fiberin Avantajları ve Dezavantajları Nedir?
Avantajlar:
Kısa mesafelerde yüksek veri iletimi kapasitesi.
Daha uygun fiyatlıdır.
Dezavantajlar:
Uzun mesafelerde veri kaybı yaşanabilir.
Sinyal bozulması daha hızlı olabilir.
2.3.1.4. Çok Modlu Fiber Çeşitleri Nelerdir?
50/125 µm Fiber: En yaygın multimode fiber türüdür, 50 mikrometre çekirdek çapına sahiptir.
62.5/125 µm Fiber: Eski sistemlerde yaygın olarak kullanılır, ancak daha fazla sinyal kaybı yaşar.
2.3.2. Singlemode (Tek Modlu) Fiber
Singlemode fiber, yalnızca bir ışık modunun taşınmasına olanak tanır. Bu, daha uzun mesafelerde daha az sinyal kaybı ve daha yüksek veri iletimi sağlar. Genellikle internet omurgası gibi uzun mesafeli veri iletiminde kullanılır.
2.3.1. Tek Modlu Fiberin Avantajları ve Dezavantajları Nedir?
Avantajlar:
Uzun mesafelerde yüksek hızda veri iletimi sağlar.
Daha az sinyal kaybı ve distorsiyon yaşanır.
Dezavantajlar:
Maliyeti daha yüksektir.
Daha hassas yapısı nedeniyle, kurulum ve bakım daha zordur.
2.3.2. Tek Modlu Fiber Çeşitleri Nelerdir?
OS1 Fiber: Genellikle daha düşük maliyetli uygulamalar için tercih edilir, 10 km’ye kadar veri iletimi yapabilir.
OS2 Fiber: Yüksek kaliteli ve uzun mesafeli veri iletimi sağlar, genellikle daha profesyonel kullanım alanlarında tercih edilir.
2.3.3. Fiber Tipleri ve Genel Özellikleri Tablosu
Fiber Tipi Çekirdek Çapı Uygulama Alanı Avantajlar Dezavantajlar
Multimode (50/125 µm) 50 µm Kısa mesafeler Daha ucuz, kolay kurulum Uzun mesafelerde sinyal kaybı
Multimode (62.5/125 µm) 62.5 µm Kısa mesafeler Kolay kurulum, düşük maliyet Sinyal bozulması yüksek
Singlemode (OS1) 8-10 µm Uzun mesafeler Yüksek hız, düşük kayıp Yüksek maliyet
Singlemode (OS2) 8-10 µm Uzun mesafeler Yüksek performans, düşük kayıp Yüksek maliyet ve hassasiyet
3. Fiber Optik Kaplama Malzemeleri
Fiber optik kabloların kaplama malzemeleri, fiberin fiziksel korunmasını sağlamak ve performansını artırmak için kullanılır. Bu kaplamalar, dış etkenlerden (mekanik hasarlar, nem, kimyasallar, vb.) korunmasını sağlar ve aynı zamanda sinyal iletiminde kayıpları minimize eder. Kullanılan başlıca kaplama malzemeleri şunlardır:
UV (Ultraviyole) Sertleşen Kaplama: Çoğu fiber optik kabloda, elyaf üzerine UV ışığı ile sertleşen bir reçine kaplaması uygulanır. Bu kaplama, fiberin korunmasına yardımcı olur ve esnekliğini artırır.
PVC Kaplama: PVC, fiberin mekanik korumasını sağlamak için kullanılan yaygın bir malzemedir. Özellikle yer altı kablolarında ve zorlu hava koşullarına dayanıklı ürünlerde tercih edilir.
Aramid Lif Kaplama: Aramid, yüksek dayanıklılığa sahip bir sentetik malzemedir ve genellikle fiber optik kabloların mekanik güçlendirilmesinde kullanılır. Bu kaplama, kablonun kırılmasını engeller.
PBT (Polybutylene Terephthalate): Dayanıklı plastik bir malzeme olup, genellikle fiber optik kablonun dış koruma katmanlarında kullanılır.
4. Fiber Optik Kabloda Kılıf Renk Kodları
Fiber optik kabloların renk kodları, kabloların içinde kullanılan fiberlerin türünü ve fonksiyonlarını ayırt etmek için önemlidir. Renk kodları, özellikle çoklu fiberli kabloların düzenli ve hatasız bir şekilde bağlantılarının yapılmasını sağlar. Yaygın kullanılan renk kodları şu şekildedir:
Çekirdek Fiber Renk Kodları:
fiber: Turuncu
fiber: Yeşil
fiber: Mavi
fiber: Gri
fiber: Kahverengi
fiber: Beyaz
fiber: Siyah
fiber: Kırmızı
Kablonun Dış Kılıf Renk Kodları: Kablonun dış koruyucu katmanları da renklerle tanımlanabilir.
Örneğin:
Bej veya Gri: Standard fiber optik kablo kılıfı.
Mavi veya Yeşil: Yüksek sıcaklığa dayanıklı özel kablolar.
Bu renk kodları, özellikle kurulum ve bakım işlemleri sırasında çok önemli bir yer tutar ve yanlış bağlantıların önüne geçilmesini sağlar.
5. Yaygın Olarak Kullanılan Fiber Konektörler
Fiber optik sistemlerde kullanılan konektörler, fiberlerin birbirine bağlanmasında ve sinyal iletimini sağlamakta kritik rol oynar. Yaygın olarak kullanılan bazı fiber optik konektörler şunlardır:
SC Konektör: SC konektör, genellikle kurulum kolaylığı ve güvenilirliği nedeniyle tercih edilir. Bu konektörler, “push-pull” mekanizması ile kullanılır ve genellikle veri merkezlerinde ve telekomünikasyon ağlarında yaygın olarak bulunur.
LC Konektör: Küçük yapısı nedeniyle daha sık kullanılır. Özellikle yüksek yoğunluklu bağlantı noktalarında tercih edilir ve genellikle 10 Gigabit Ethernet gibi yüksek hızlı ağlarda kullanılır.
ST Konektör: ST konektör, bir bayonet tasarımına sahip olup, eski fiber optik sistemlerde yaygın olarak kullanılır. Genellikle endüstriyel ve akademik alanlarda tercih edilir.
MTP/MPO Konektör: MTP (Multifiber Termination Push-on) ve MPO (Multi-fiber Push On) konektörleri, çoklu fiberlerin bir arada bağlanabilmesi için kullanılan konektörlerdir. Bu tip konektörler, özellikle yüksek yoğunluklu veri iletimi için uygun olan veri merkezlerinde tercih edilir.
FC Konektör: FC konektör, vida ile tutturulan bir tasarıma sahip olup, özellikle yüksek hassasiyet ve düşük kayıp isteyen uygulamalarda tercih edilir.
